Για τον (Αζής)

Πόσο πληγώνεται άραγε ένα παιδί 4-5 χρόνων όταν δεν θέλουν να παίξουν μαζί του και το διώχνουν, επειδή ανήκει σε μια εθνική μειονότητά;

1963-1964. Η σχέσεις ελληνοκυπρίων τουρκοκυπρίων, είχαν ήδη δηλητηριαστεί από τη δράση των εθνικιστικών ένοπλων ομάδων και από τις δυό πλευρές. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα όπως θα λέγαμε σήμερα επηρέασε και την μικρή μας κοινότητα, όπου έλληνες και τούρκοι ζούσαν αρμονικά. Μια εικόνα που έχω στο μυαλό μου είναι, (ένα απόγευμα πήγαμε σ’ ένα σπίτι στο οποίο παντρευόταν μια τουρκάλα). Και μια άλλη εικόνα, (στη βεράντα του καφενέ, ένα τουρκόφωνο αγόρι μάθαινε τον αδελφό μου τούρκικα).

Ήρθε όμως ο καιρός της αντιπάθειας. μια τέτοια εικόνα, (στην αυλή του καφενέ τρεις τέσσερεις νεαροί γύρω στα 15 με 18 χρονών έπαιζαν ποδοσφαιράκι, όταν το παιχνίδι τέλειωσε είπαν: πάμε να φύουμεν τζαι εν να έρτουν οι τούρτζοι τώρα, (εννοούσαν τα τουρκόπαιδα, που θα έρχονταν στον καφενέ για να παίξουν). Εγώ τότε περίπου 5 χρόνων ρώτησα: ε, εινναμπον αν έρτουν οι τούρτζοι; Μου απάντησαν: ενν’ αρτουν οι τούρτζοι τζαι να είμαστε τζαι μείς δαμέ; Δεν κατάλαβα τι πείραζε.

Η εθνική περιρρέουσα ατμόσφαιρα , φαίνεται όμως με επηρέασε και μένα.

Ένα πρωί έπαιζα στην αυλή του σπιτιού μου, ένα παιδί έχω την εντύπωση φορούσε κάτι σε μπλε από πάνω, 4-5 χρόνων, (στην ηλικία μου δηλαδή), (ήταν ο γιός του ΜπραΪμη, που είχε μπακάλικο στο χωριό) (δενθυμούμαι αν τον συνάντησα ξανά) με πλησίασε, η μητέρα μου με προέτρεψε να παίξω με τον……… (δεν θυμούμαι τα’ όνομα). Εγώ γύρισα να φύγω. Η μάνα μου επανάλαβε: έλα να παίξεις με τον….

-όΪ εθελω, απάντησα.

-γιατί ; με ρώτησε η μάνα μου

-εν τούρκος απάντησα.

-ε, ειννα πον αν εν τούρκος; Ρωτά η μάνα μου

-εν τον θέλω να φει, εν τούρκος.

-φύε, απευθύνθηκα στο παιδί που με κοιτούσε θάλεγα απορημένο. Τότε το παιδί γύρισε κ’ έφυγε.

Ποιος μ’ έμαθε να μισώ ή να μη θέλω τους τούρκους; Αφού οι γονείς μου περνούσαν καλά με τους συγχωριανούς μας τουρκοκύπριους με τους οποίους συνεργάζονταν και οι δουλειές του πατέρα μου ήταν σε τουρκοκυπριακή περιουσία για την οποία πλήρωνε πολύ μικρό ενοίκιο στον ιδιοκτήτη κοινοτάρχη των τουρκοκυπρίων, πέραν από το ότι η ιδεολογία και πολιτική τοποθέτηση του πατέρα μου κάθε άλλο παρά υπέρ του εθνικού διαχωρισμού ήταν. Αντίθετα ήταν υπέρ της συνεργασίας και της ενότητας των εργαζομένων ανεξάρτητα εθνικής ή άλλης καταγωγής.

Αυτή η μικρή προσωπική μου ιστορία άρχισε να έρχεται συχνά στο μυαλό μου, μέχρι σήμερα και να με ενοχλεί, να με στενοχωρεί, όταν στις πρώτες τάξεις του γυμνασίου έκανα τους πρώτους μου κοινωνικούς-πολιτικούς προβληματισμούς.

Κάποια στιγμή μου μπήκε η ιδέα αν μπορούσα να βρω τον συνήλικο συγχωριανό μου, να του ζητήσω μα με συγχωρέσει.

Ήρθε η εισβολή και σκεφτόμουν πως ίσως ο (Αζης) θα ήταν στην T.M.T. με τέτοια παιδική εμπειρία. Συχνά διερωτόμουν που να βρίσκεται.

Κάπου στο 2003 ή γυναίκα μου εργαζόταν σ’ ένα εργαστήρι, εκεί πήγε να δουλέψει για λίγο διάστημα ένας τουρκοκύπριος από την Μόρφου. Η Γυναίκα μου που ήξερε την επιθυμία μου , τον έφερε σε επαφή μαζί μου. Τον ρώτησα αν ήξερε τον ΜπραΪμη που είχε μπακάλικο στην Μόρφου. Απάντησε καταφατικά και προθυμοποιήθηκε να μου φέρει τον αριθμό του τηλεφώνου του. Έτσι κ’ έγινε.

Πήρα τηλέφωνο τον ΜπραΪμη (ο οποίος δεν έβλεπε τους έλληνες με καλό μάτι όπως λένε μερικοί  που τον γνώριζαν και υπολογίζουν πως ήταν της TMT).

Μου μίλησε άπταιστα ελληνικά. Του είπα ποιος είμαι και ποιού γιός είμαι, κατάλαβε αλλά απάντησε ψυχρά μπορώ να πω, παντός δεν ενθουσιάστηκε.

Του είπα την ιστορία μου και τον ρώτησα για τον γιό του. Μου είπε ότι έχει ένα γιό στην ηλικία μου, ό οποίος κατοικεί στη Λεύκα και πως έχει μπακάλικο. Μου είπε το όνομα του αλλά δεν το συγκράτησα. Παρ’ όλη την επιθυμία μου δεν αποφάσισα ακόμα να πάω να τον βρω.

Τον τελευταίο καιρό έμαθα ότι στην επιτροπή της Λεύκας για την διάνοιξη οδοφράγματος στην περιοχή είναι και ο γιός του ΜπραΪμη όπως μου είπαν ο (Αζης). Ελπίζω το επόμενο διάστημα να γίνει μια συνάντηση μαζί τους κ’ έτσι να συναντηθώ με τον (Αζής).

Έγραψα με δυσκολία και αυτή την ιστορία και μετά από πολλή σκέψη. Γιατί την έγραψα δεν ξέρω, ίσως από προσωπική ανάγκη, ίσως και για να στείλω κάποια μηνύματα.

Θα ήταν λίγο πριν οι τουρκοκύπριοι εγκαταλείψουν το χωριό μας, όταν νομίζω ο (Αζής ), οπως έλεγαν ο γιός του ΜπραΪμη έβαλε φωτιά κάπου εκεί στη γειτονιά ίσως και στο σπίτι τους δεν ξέρω, παντός ήταν σπίτια τουρκοκυπρίων εκεί. Θυμούμαι που έτρεχαν να σβήσουν τη φωτιά, ήρθε και η πυροσβεστική.

Οι τουρκοκύπριοι εγκατέλειψαν το χωριό μας(υπολογίζω χωρίς να είμαι σίγουρος αρχές του 1964. Παντός τον Αυγουστο του 1964 στους βομβαρδισμούς της Τιλλυρίας δεν ήταν στο χωριό) μετά από πιέσεις της TMT  αλλά και μετά όπως μου είπε ο Η.Α. ο οποίος συμμετείχε, από ένα βράδυ, ένοπλοι και με στρατιωτική στολή γύρω στους 100 ελληνοκύπριους πέρασαν μέσα από τον τουρκομαχαλά, για εκφοβισμό.

Έμεινε μόνο ένα ζευγάρι  ηλικιωμένοι, οι οποίοι παρ’ όλες τις πιέσεις από τα παιδιά τους, και το ότι το σπίτι τους ήταν απέναντι από το δημιουργηθεν στρατόπεδο, έλεγαν πως καλά περνά και δεν έφυγαν.